جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

همه هستی بر حق بنا شده و در هیچ گوشه آن انحراف و سستی دیده نمی‌شود «ما خلق‌الله‌السّموات والارض و ما بینهما إلاّ باالحق» و همه چیز مظهر و جلو‌ای از حق او است «إنّ فی خلق‌السّموات والارض واختلاف‌اللّیل والنّهار...لآیات لقوم یعقلون» اما این پدیده ناب هستی «حق» مثل بقیه امور این عالم دنیا از گزند حوادث مصون نمانده و باطل یعنی پوچی هر از چند گاهی چنان میدان گرفته که گویی حق وجود ندارد هر چه است باطل است و تبیین اهتمام ما در این پژوهش بر همین نکته است تا پرسش اساسی این موضوع مهم بیان گردد. پرسشهایی مانند: معیار شناخت حق و باطل و ویژگی‌های حق و باطل و از این جهت که در دنیای انسان همواره و یا اکثر مواقع، دولت باطل حاکم است درحالیکه آیات و روایات از ناپایداری باطل سخن می‌گویند. ولی باید گفت جولان باطل تنها در پوشش حق است، اگر حق از باطل گرفته شود، باطل نخواهد ماند.این مجموعه از پنج فصل گردآوری شده، فصل اول کلیات مسأله فصل دوم ویژگی‌های حق و باطل، همچون بقای حق و نابودی باطل، اصالت حق و تبعی بودن باطل و... فصل سوم به آثار حق و موانع حق و باطل، همچون رشد و سودمندی و منبع خیرات بودن حق و موانع پذیرش آن، جهل، غفلت، رفاه‌طلبی و...پرداخته شده، فصل چهارم مثالهای مطرح در قرآن در خصوص حق و باطل چون آیه17 سوره رعد «أنزل من‌السّماء ماءً فسالت أودیه بقدرها فاحتمل‌السّیل زبداً رابیاً...کذالک یضرب‌الله‌الحق والباطل...» و چند نمونه دیگر آن مطرح گشته است.در فصل پنجم مصادیق روشن حق و باطل، همچون وجود حق تعالی، کتب آسمانی، معجزه، و باطلها همچون وسوسه، ظلم، شرک و...پرداخته شده است و در پایان جمع‌بندی ذکر شده است.در این مجموعه اشاره گذرا به مسأله حق و باطل شده تا هر چه بیشتر رهروان حق با مظاهر زیبایی حق آشنا شوند و چهره زشت باطل را که خود را در لباس حق پنهان کرده است بشناسند و به دام آن گرفتار نشوند. به امید پیروزی حق بر باطل

تحقیق حاضر با هدف بررسی رابطه دینداری و سبک زندگی انجام شده است. همچنین رابطه بین ابعاد دو متغیر (دینداری و سبک زندگی) مطالعه شده است. برای تبیین رابطه بین متغیر مستقل(دینداری) و متغیر وابسته(سبک زندگی) ازنظریه‌های دورکیم، وبر و بوردیو استفاده شده است.روش این تحقیق پیمایش بوده و اطلاعات توسط پرسشنامه جمع آوری شده است. جمعیت این پژوهش دانشجویان دانشگاه خوارزمی تهران ( واحد کرج) در سال تحصیلی 92-91 بوده است، که تعداد 397 نفر از آنان به عنوان نمونه انتخاب شدند. توصیف اغلب متغیرهابر اساس میانگین استاندارد شده ارائه شده است. نتایج به دست آمده از آمار توصیفی نشان داده است که بیش از نصفی (51%) از جمعیت نمونه،دارای میزان دینداری بالایی بوده‌اند ، و سایر افراد نمونه(حدود 45%)نیز دارای دینداری متوسطی بوده‌اند و تنها 3%از پاسخگویان دینداری ضعیفی داشته‌‌اند.بنابراین جمعیت نمونه این تحقیق دارای دینداری نسبتا بالایی بوده است. در بررسی سبک زندگی نیز نتایج توصیفی نشان داده است که اکثر افراد پاسخگو در حد متوسطی رفتارهای زیست محیطی را رعایت می‌کنند،بیشترین مصرف رسانه‌ای آنان مربوط به ماهواره و اینترنت بوده است؛ در مدیریت بدن، زنان مدیریت بدن بالاتری نسبت به مردان داشته‌اندو در نحوه گذران اوقات فراغت، شیوه-های رسانه‌محور و جمع‌گرایانه بیشترین زمان فراغتی نمونه تحقیق را به خود اختصاص داده است.جهت بررسی فرضیه های تحقیق از آزمون‌های دو متغیره و چند متغیره استفاده شد. نتایج آزمون‌های دو متغیره نشان داد؛ بین دینداریورفتار زیست‌محیطی، مدیریت بدن، مصرف رسانه‌ای و نحوه گذران اوقات فراغت رابطه معنی داری در سطح اطمینان 99 درصد وجود دارد؛ بدین ترتیب تمامی فرضیات پژوهش تایید شدند؛ همچنین ابعاد مختلف دینداری نیز تاثیرات متفاوتی روی سبک زندگی افراد داشته است.در مطالعه رابطه متغیرهای زمینه‌ایبا سایر متغیرهای تحقیق،پایگاه اقتصادی- اجتماعیفقط با ابعاد اخلاقی و عبادی دینداری، رفتار زیست‌محیطی، اوقات فراغت تفریح محور و مصرف ماهواره دارای رابطه معنادار بوده‌ است. متغیر جنس، تنها با مدیریت بدن و بعد عبادی دینداری دارای رابطه معنادار بوده‌ است و در نهایت متغیر تاهل، فقط بارفتار زیست محیطی و بعد عبادی دینداری رابطه معنادار داشته است. نتایج نهایی تحقیق نشان داد که دین، همچون گذشته به عنوان نهادی ریشه‌دار در تعیین سبک زندگی افراد موثر است، اگرچه ممکن است بسیاری از تغییرات و نوسانات در ارزش‌های دینی رخ دهد اما در نهایت دین به عنوان یک الگوی ارزشی بنیادین در ایران بر بسیاری از جنبه‌های زندگی افراد تاثیرگذار می‌باشد.این یافته‌ها دلالت‌های نظری بوردیو در خصوص تاثیر سرمایه فرهنگی بر سبک زندگی، دورکیم درباره دین به مثابه الگویی از معنابخشی و وبر در مورد تاثیر دینداری‌های مختلف بر رفتارها و کنش‌ها را تایید کرده است.کلید واژه‌ها: دینداری، رفتار زیست محیطی، مدیریت بدن،مصرف رسانه‌ای، نحوه گذران اوقات فراغت.

از زمان نزول قرآن کریم تا امروز دانشمندان مسلمان از قبیل متکلمان، فلاسفه، مفسران، اصولیان، عرفا و علمای بلاغت در زمینه ی تبیین ویژگی ها و أسرار این معجزه ی بیانی تلاش کرده اند. یکی از مواردی که در کانون توجه آنها بوده، مسأله مجاز و استعاره است. چیزی که در میان همه ی ملل از ارکان مسائل زیبا شناختی در حوزه ی ادبیات به شمار می آید. نکته قابل توجه در باب پژوهش های مربوط به مجاز و استعاره در قرآن کریم این است که در این زمینه بیشتر رویکردهای کلامی، فلسفی و منطقی حاکم بوده، و غالباً این مباحث منشأ بسیاری از مشاجرات و مجادلات کلامی گشته است، و در نتیجه به وجوه زیبا شناختی آن کمتر پرداخته شده است. از این روی نگارنده بر آن شد تا در حد دانش، توان و امکانات محدود خود در باب زیبا شناسی استعاره در قرآن که کار مستقلی هم تاکنون در این زمینه صورت نگرفته، قدمی بردارد و به مطالعه و تتبع بپردازد، و حاصل کار خود را عرضه بدارد. در این راه یکی از مسائلی که توجه نگارنده را به خود جلب کرد، و قرن ها پیش نیز عبدالقاهر جرجانی بدان تفطن یافته بود؛ این بود که در بعضی از مهم ترین عبارات استعاری قرآن کریم، راز زیبایی و جمال فقط در کانون استعاره نیست، بلکه به ویژگی های سبکی و اسلوبی دیگری نیز وابسته است، و تمرکز ما در این رساله بیشتر بر این جنبه ها بوده است. این ویژگی ها هم در کانون استعاره یافت می شوند و هم در فضای پیرامون آن. از آن جمله است دلالت های ضمنی و جنبی واژه ها در سطوح و حوزه های گوناگون و نیروی تخییلی، القایی و عاطفی آنها، سایه های معنایی، موسیقی سیاق، گفتگو، حرکت، پویایی تصاویر و تداعی تصویرها؛ و نیز آشنایی زدایی، حس آمیزی، پارادکس، و جنبه های دراماتیک، دلالت های صوتی واژگان و حروف... و بالأخره اسلوب تقابل که برای نخستین بار در زمینه ی زیبا شناسی استعاره در قرآن کریم در این رساله به کار گرفته شده است، و پژوهنده معتقد است که تقابل های متضاد در مقایسه با تقابل های متناسب و همخوان بر شدت تنش در کانون استعاره می افزاید، و در مجموع منظومه ای جمالی فراهم می آید که در مرکز آن خورشید منظومه ی قرآنی، یعنی رحمت الهی که در ارکان جمیع کائنات سریان دارد، می درخشد. همان که به همه چیز وجود و به هر عبارت و استعارتی معنی می بخشد، و همه ی تقابلات در آن حل و محو می شود، و بدین گونه نشانه ها به معنی حقیقی خود تأویل می گردند.باری نگارنده کوشیده است در این رساله از منظری تازه به امهات استعاره های قرآنی که از دیر باز در بین علمای بلاغت مطرح بحث بوده، بنگرد و دریچه ای دیگر از زیبایی شناسی قرآن کریم را به روی خواننده بگشاید. این منظر هم زیبایی شناسی دریافت را مد نظر داشته و هم زیبایی شناسی تأثیر را. و در نهایت امیدوار است بدین وسیله گامی هر چند کوچک و ناچیز در نشان دادن نظم معجزه آسای قرآن کریم برداشته باشد .

برای کشف ابعاد علمی و فنی استدلالهای قرآن درباره معاد، مقایسه مضامین و مفاد آیات کلام الله با قالبها و شکلهای منطقی استدلال؛ لازم وضروری به نظر می رسد. همچنین تقریر صحیح استدلالهای قرآن باعث فهم بهتر آیات و جلوگیری از تفسیر برأی نیز خواهد گردید. لزوم تفکیک استدلالهای قرآن درباره معاد از سایر استدلالهای مشابه آنها در علم کلام از دیگر ضرورت ها و اهداف این پایان نامه است.تحقیق حاضر در واقع نوعی پژوهش میان رشته ای در عرصه تفسیر قرآن از یک سو و علم منطق از سوی دیگر است. به طور خاص، مفهوم"استدلالِ قرآن" یک مفهوم کلیدی و موثّر در سرتاسر تحقیق حاضر است و به همین جهت در فصل اول به تبیین و تعریف این مفهوم پرداخته و به بیان تفاوت آن با مفهوم"استدلال با قرآن" اهتمام ورزیده ایم. استدلالهای قرآن درباره معاد به صورت تمثیل، قیاس اقترانی و قیاس استثنایی قابل تقریر می باشد.

بحث مرگ اندیشی به عنوان یکی از سوالات اصلی بشر همواره مورد توجه ادیان الهی و غیر الهی قرار گرفته و به‌ویژ در دین اسلام مورد توجه قرار گرفته است.برای پرداختن به این نکته که مرگ‌اندیشی چه جایگاهی در ادیان الهی دارد وآموزه‌های دینی تا چه اندازه بر اهمیت آن تاکید کرده‌اند، باید گفت اگر هر دین الهی چند پیام عمده داشته باشد، بدون تردید یکی از آن‌ها توجه کردن به مسله مرگ است، این امر هم به معنای توجه کردن و اهمیت دادن به حیات جاودان و اخروی و هم به معنای توجه به حیات دنیوی است. زیرا چگونگی حیات دنیوی رابطه مستقیم با چگونگی حیات اخروی ما دارد.و به عنوان یکی از مسائل اعتقادی در مباحث معاد مورد توجه خاص قران کریم و روایات ائمه معصوم می‌باشد. لذا این رساله درصدد است که دیدگاه نهج‌البلاغه را در مورد این مساله بررسی کند. نگرش نهج‌البلاغه نسبت به مرگ‌اندیشی نگرش اخلاقی است، که باعث پیش‌گیری از مفاسد اخلاقی، اجتماعی، وفکری می‌شود و به عنوان یک عامل باز دارنده در مقابل ناهنجاری‌های فردی و اجتماعی مطرح می‌شود و منجر به سهولت طی کردن مسیر تکامل برای انسان می‌شود و انسان را به پوچ گرایی و ترک دنیا نمی‌کشاند و باعث جهت دادن به زندگی و زیبایی زندگی می‌شود و عامل رهایی از ابتذال می‌باشدو یاد مرگ در نهج البلاغه مساله مثبت است نه دهشناک.

این پایان‌نامه ترجمه و تحقیقی بر رساله تفسیر سوره حمد از محمّد‌صالح خاتون‌آبادی از علمای قرن یازدهم هجری قمری می‌باشد. از مجموع مباحث تحقیق‌شده در این پایان‌نامه، به دست می‌آید که سبک نگارش ایشان در این تفسیر بر اساس مباحث ادبی، تفسیر قرآن به قرآن و تفسیر قرآن به روایات می‌باشد و در مواردی بیانات استنباطی مفصلی در تفسیر و تبیین بیشتر و فهم سوره حمد عنوان کرده؛ عمده‌ترین محورهای بحث علامه، توحید و اقسام و مراتب آن (توحید در خالقیت، معبودیت، معرفت و اطاعت و استعانت) و نفی شرک و شعب آن (شرک جلی و خفی) و اهمیت تکالیف الهی بر بندگان و مقصود اصلی در خلقت و نیز طلب هدایت در طریق حق و صراط مستقیم و استعانت از خداوند در جهت رسیدن به هدایت الهی و مقصود اعظم الهی است.

چکیدهبا یک نظرکلی و فراگیر بر تاریخ تفکر بشری می‌توان به این مهم دست یافت که بشر از ابتدای پیدایش، بر اساس فطرت جستجوگر خود همواره در پی کشف منشأ هستی در تلاش و تکاپو بوده است و در هیچ برهه از تاریخ، بحث از وجود خدا، از زندگی بشر، بکلی محو نشده است.آثار فلاسفه والهی‌دانان مشحون از برهانهای در اثبات وجود خدا است ولی در عین حال همان متفکران و اندیشمندان در عباراتی دیگر وجود خدا را برهان ناپذیر می‌دانند و گفته خود را اینگونه توجیهکرده‌اند که خداوند متعال در هستی خود نیازمند به علت نیست و به تعبیرآن‌ها مالاسبب است. مالاسبب نیز یا باید بیّن باشد و یا اینکه قیاس برهانی در رساندن شخص به یقین در این باره کارایی ندارد.تلاش نگارنده در این پژوهش متمرکز به این مسئله است که آیا می‌توان از یک سو، ملتزم به دو قاعده مالاسبب و ذوات الاسباب شد و از سوی دیگر، از طریق برهان‌های غیر لمّی به وجود خدا یقین پیدا کرد؟ در پاسخ به این سوال باید بر وجود برهان‌هایخاصیکه نه از نوع لمّی (سیر از علت به معلول) ونه از نوع دلیل(سیر از معلول به علت) است اذعان کرد. نام این برهان‌ها به تعبیر عموم منطق‌دانان از جمله ابن سینا (ره)، انّی مطلق و به تعبیر ملاصدرا (ره)، دلیل استکه در وضعیت خاصی در مبحث اثبات وجود خدا مفید یقین می‌باشد. از این رو مقصود فلاسفه از نفی برهان بر وجود خدا، برهان؛ از نوعلمّی است چرا کهوجود خدا علّّت ندارد تا برهان لمّی برآن اقامه شود. به این ترتیب بین دو مبحث طرح قاعده ذوات الاسباب و مالاسبب در منطق و وجود برهان‌های از نوع انّی مطلق در اثبات وجود خدا هیچ منافاتی وجود ندارد و تمام برهان‌ها وجود خدا از نوع انّی مطلق است که نوعی از آن از نظر منطقی معتبر و یقین آور است.واژگان کلیدی: برهان، برهان لمّی، برهان انّی، برهان انّی مطلق، برهان وجودی، برهان امکان و وجوب، برهان صدیقین، قاعده ذوات الاسباب، قاعده مالاسبب

از جملهمسائل مهم و قابل تأمّلی که در عصر ظهور به وقوع می‌پیوندد، مسأله رجعت است. رجعت به معنای حیات مجدد گروهی از مومنان راستین و عدّه‌ای از کافران محض،به دنیا است تا مومنان به درک حکومت عدل الهی نائل گشته و کافران به سزای پاره‌ای از اعمال خود برسند.این اعتقاد مسأله‌ای نو ظهور و جدید نبوده، در آیین‌ها و ادیان دیگر نیز به چشم می‌خورد. بازگشت شخصیّت‌های مهّم تاریخ که دارای ایمان ویا کفر خالص بوده‌اند،رجعت را به مسأله‌ مهمّی مبدّل ساخته که پیوسته مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.ازسوی دیگر، از آنجا که مسأله رجعت از آن دسته مطالبی است که عقول عادی، از درک آن عاجزند، در بسیاری مواقع سبب ایجاد شبهه و تردید گردیده است تا آنجا کهبرخی آن را به طور کل انکار کرده و برخی به تأویل و توجیه این اصل پرداخته‌اند.شیعیان به عنوان اصلی‌ترین موافقان این اعتقاد با نظر به آیات قرآن کریم و روایات معصومین و دلایل عقلی، بر وقوع رجعت تاکید کرده‌اند و وقوع آن را قطعی می‌دانند این درحالی است که اکثریت اهل سنّت ، اعتقاد به رجعت را انکار کرده‌اند و آن را از باورهای اعراب جاهلی و خرافات یهود دانسته‌اند همچنین مسأله رجعت با آفات و آسیب‌های گوناگونی مواجه بوده که اصلی‌ترین آن غلات و اندیشه‌ها و تفکّرات منحرف ایشان بوده است.در این پژوهش سعی بر آن بوده که تصویر علمی و واقع بینانه از یک مسأله مورد اختلاف در میان امّت اسلامی ارائه گردد و با نقد دیدگاه‌های مختلف اعم از موافق و مخالف وبررسی آفات وآسیب های رجعت به یک دیدگاه عالمانه و بی طرفانه در این مقوله دست یابیم.کلید واژه‌ها:حیات دوباره پس از مرگ،آخر الزمان رویارویی کفر و ایمان ، شیعه، ائمه در زمان رجعت ، اهل سنّت، بعث قبل از قیامت، آفات وآسیب ها، غلات.

چکیده: توبه در لغت به معنای بازگشتن و در اصطلاح عبارتست از: ندامت و پشیمانی بر اعمال گذشته و تصمیم بر عدم بازگشت به گناه. این واژه از جمله الفاظ مشترک بین پروردگار و عبد می باشد. توبه خدا عبارتست از: برگشتن به سوی عبد به رحمت و توبه عبد عبارتست از: برگشتن به سوی خدا به استغفار و دست برداری از معصیت.استعمال واژه های توبه، استغفار و انابه در آیات و روایات گاه به گونه ای است که نشان می دهد بین آنها اتحاد معنایی وجود دارد، اما توجه به معنای لغوی و اصطلاحی آنها و نیز برخی دیگر از شواهد، نشان دهنده ی افتراق و تعدد معنای آنها می باشد.بی گمان توبه از اموری است که هیچ اختلافی در وجوب آن نیست و دلیل آن، دلالت قرآن، سنت، عقل و اجماع بر این امر است همچنان که فوریت این وجوب نیز از طریق همین ادله چهارگانه قابل اثبات است. عمومیت فرمان «و توبوا الی الله جمیعاً» نشان می دهد که وجوب توبه عمومی است و هرکس در هر موقعیت و مرتبه ای از معنویت که باشد ناگریز از آن است. در قرآن کریم و روایات معصومین (ع) هم از توبه گناهکاران و هم از توبه پیامبران سخن به میان آمده است بنابراین توبه نه تنها بر گناهکاران بلکه بر اولیای خدا نیز واجب می باشد البته نباید چنین تصور شود که توبه آنها العیاذ بالله مثل توبه انسان های گناهکاری است که دامن خود را به معصیت آلوده کرده اند بلکه توبه مراتبی دارد که عبارتند از توبه عوام، توبه خواص و توبه اخص.علمای اخلاق با استناد به حکمت معروفی از امام علی (ع) که در آن استغفار را بر شش پایه معنا فرموده است ارکان و شرایط توبه را استنباط کرده و معتقدند: دو پایه اول یعنی « ندامت» و « عزم بر عدم بازگشت به گناه» ارکان توبه، دو پایه دوم یعنی « جبران حقّ الله » و « جبران حقّ الناس » شرایط قبول توبه و دو پایه سوم یعنی « گداختن گوشتی که از حرام بر بدن روئیده» و « چشاندن درد طاعت به تن به اندازه ی شیرینی معصیت» شرایط کمال توبه هستند، هرچند که برخی دیگر از علمای اخلاق معتقدند که دو پایه دوم نیز جزء شرایط کمال توبه هستند و بنابراین توبه بدون آنها نیزپذیرفته خواهد شد.آیات و روایات اسلامی با صراحت تمام بیان می کنند که خداوند توبه بندگان خود را می پذیرد. در مورد پذیرش توبه از جانب خداوند عده ای همچون معتزله معتقدند که پذیرش توبه بر خداوند واجب است ولی اشاعره همچون اکثر علمای امامیه معتقدند که خداوند تفضلاً توبه را پذیرفته و عقاب را ساقط می کند و در پذیرفتن توبه، تفاوتی میان گناهان نیست اما اگر انسان آنقدر توبه را به تأخیر افکند که امارات و نشانه های مرگ را به چشم مشاهده نماید و یا به همان حالت کفر و آلودگیش رخت از جهان بر بندد، و به سرای ابدی کوچ کند، دیگر توبه او مقبول خداوند واقع نمی گردد.شرط وفاء بر توبه آنست که انسان بعد از توبه، دیگر به گناه معاودت نکند و این امری است که نیاز به امداد الهی دارد و تائبان از این حیث به چند دسته تقسیم می شوند.در نهایت باید گفت که توبه نه تنها در زندگی معنوی انسان بلکه در زندگی مادی او نیز موثر است. محبت پروردگار، آمرزش گناهان، تبدیل سیئات به حسنات، دعای فرشتگان، شفاعت توبه و ....از جمله آثار معنوی توبه و نزول برکات آسمانی، زندگی گوارا، محترم شدن تائب و ...از جمله آثار مادی توبه می باشد.

معجزه عمل خارق‌العاده‌ای است ک از طرف خداوند برای اثبات ادعا و صدق گفتار پیامبران، به آنان داده می‌شود، و یکی از راه‌های شناخت عمومی پیامبران است. پیامبر گرامی اسلام( قرآن کریم را سند صدق نبوت و معجزه اصلی خود معرفی نموده، و قرآن نیز در چندین آیه به اعجاز خود اشاره کرده است. پژوهش حاضر با روش عقلی، به بررسی دلایل کلامی اعجاز قرآن پرداخته است. آن‌چه به‌عنوان معجزه ارایه می‌گردد باید کاری خارق‌العاده و همراه با تحدی بوده، و نوع بشر از آوردن مثل آن احساس عجز نماید. از ویژگی‌های اعجاز قرآن نیز آن است که در تمام بسترهای تاریخی و اجتماعی تازگی داشته، و مبارزه‌طلبی می‌کند. قرآن بر خلاف سایر معجزه‌ها، دارای نقش هدایتی و تربیتی بسیار برجسته‌ای است. قرآن کریم از سوی رسول خدا به‌عنوان یک سند فراتر از قدرت بشری معرفی گردیده، و دشمنان نیز به ناتوانی خود در برابر آن اعتراف کرده‌اند. در طول تاریخ، همگان پذیرفته‌اند که قرآن از نظر آراستگی ظاهری، ترکیب و چینش کلمات و ارتباط آن‌ها، و نیز در بعد ارزش‌های محتوایی، بی‌نظیر و خارق‌العاده است. از حیث اعجاز محتوایی می‌توان به هماهنگی میان ظاهر و باطن آیات قرآن اشاره کرد. همچنین خبردادن قرآن از سرگذشت اقوام پیشین، حوادثی که در پشت پرده در حال وقوع است، و یا پیشامدهای آینده، از دیگر وجوه اعجاز قرآن است. قرآن از نظر استدلال نیز یک معجزه است؛ زیرا مخاطبان خود را از هر قشر و در هر سطحی که باشند، با منطق و استدلال راهنمایی می‌کند. همچنین قرآن یک کتاب علمی محسوب می‌شود که پرده از رازهای خلقت برداشته و برای خلاقیت و کشف اسرار نهفته در نظام هستی، اهمیت بسیاری قایل است. و این همه در حالی است که آورنده آن، نزد هیچ‌کس درس نخوانده و سواد نیاموخته است. امامان معصوم( نیز همواره وجوه اعجاز قرآن کریم را مورد تذکر قرار می‌دادند.